Kriz bahanesiyle gıda fiyatların olması gerekenden fazla artıran fırsatçılara karşı, belediyeler üreticiden aldıkları ürünleri tanzim ve mobil satış noktalarında vatandaşa çok daha ucuz fiyata satacak.

Hükümet sebze meyve fiyatlarındaki vurguna karşı piyasayı düzenleyecek halk gıda modelini hayata geçiriyor. Başkan Recep Tayyip Erdoğan‘ın dün grup toplantısında dikkat çektiği belediyelerde ekmek uygulamasına benzer çalışmanın sebze ve meyvede de yapılması için harekete geçildi. Son Bakanlar Kurulu toplantısında da halkın kaliteli ve ucuz gıdaya erişimi için başta İstanbul, Ankara gibi büyükşehirler olmak üzere birçok yerde “Tanzim Satış Noktaları” kurulmasının masaya yatırıldığı öğrenildi.

Sabah Gazetesi’nin haberine göre, uygulama ile üreticiden pazara gelene kadar fiyatı yüzde 410’a kadar artan gıda ürünlerinin spekülasyon malzemesi yapılmasının da önüne geçilecek. Satıcı fiyatlarının yükselmesini önlemek ve bazı malların tüketiciye daha uygun fiyatlarla ulaşmasını sağlamak amacıyla uygulamaya geçecek tanzim satışlar ile suni olarak fiyatı yükseltilen ürünler belediye veya kamu kuruluşları eliyle uygun fiyat etiketleriyle satışa sunulacak. Başta büyükşehir belediyeleri olmak üzere ilgili kamu kurumları ile temasa geçildi. Fahiş fiyatla ürün satan fırsatçıların hevesini kursağında bırakacak uygulama ile komisyoncular devreden çıkartılarak, üreticiden çıkan ürün direkt tüketiciye ulaştırılacak. Böylece tarladan sofraya uzanacak zincir içinde, üreticinin memnun olduğu, tüketicinin mağdur edilmediği aradaki simsarların ise haksız kazanç sağlamasının önüne geçildiği bir sistem işletilecek.

Mobilize satış

Tanzim satış noktaları belediyelerde ekmek uygulamasına benzer şek ilde çalışacak. Halkın yoğunlukla alışveriş yaptığı yerlerde satışa sunulacak ürünler, bazı yerlerde mobilize araçlarda halka sunulacak. Satışlar ile tüketicinin yüzü gülecek, krizi fırsata çevirmek isteyenlerin planları boşa çıkacak. Yasal mevzuatı hazır olan uygulama kısa bir zaman içinde hayata geçecek.

Halk ekmek örneği

Tanzim satış, Türkiye‘de 1973’te İzmir‘de kurulan Tansa ile başladı. Tansa, 1976’da “Tanzim Satışlar Müdürlüğü” çatısı altında ilk mağazasını açtı. 1986’ya gelindiğinde mağaza sayısı 12’ye ulaştı. Temel amacı satıcı fiyatlarının yükselmesini önlemek ve bazı malların tüketiciye daha uygun fiyatlarla ulaşmasını sağlamak olan tanzim satış, belediye veya kamu kuruluşları tarafından yönetiliyor. Bunun benzeri uygulama da Et ve Süt Kurumu aracılığıyla yıldır yapılıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Halk Ekmek modelide yeni sistem için örnek olacak Bir başka örnek uygulama da Ankaral980’lerde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından merkezi noktaları mobil satış araçları yerleştirilerek devreye sokulmuştu.

Hem pazarcı hem vatandaş mutlu

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tanzim satış merkezlerinin açılmasıyla ilgili açıklamaları üzerine halk olumlu tepkiler gösterdi. İşte vatandaşların söyledikleri:

İsmail Arslan (58-emekli/ KAYSERİ): Yerinde karar. Eskiden belediyelerin halk pazarları vardı. Fiyatları uygundu. Şimdi aracılar yüzünden perişanız. Halkla üretici arasındaki gereksizlerin çıkması lazım.
Yıldırım Kılıç (54-esnaf/ EDİRNE): Aracıların kaldırılıp, tüketiciye en ucuz şekilde ulaştırılması fiyatları aşağıya çeker.
Handan Şengönül (49-esnaf/İSTANBUL): Cumhurbaşkanımızı bu konuda halk olarak sonuna kadar destekliyoruz.
Serkan Abut (39- işçi/ KOCAELİ): Tarladan 2’ye alınan mal, halde 5’e markette 10’a satılıyor. Üretici kazanmıyor, vatandaş alamıyor. İhtiyacımız kadar değil tadımlık alıyoruz.
Bişer Aksünger (58-pazarcı/ İSTANBUL): Fiyatların düşmesi hem bizim için hem de vatandaş için çok iyi olacaktır. Eskiden kilolarca alan şimdi tek tek alıyor.
Hasan Aykaç (55-memur/ ŞANLIURFA): Pazarlarda her şey çok pahalı. Belediye bu işi ele alırsa her şey ucuzlar.
Sibel Çubukçu (32-ev kadını/ SİİRT): Pazarda fiyatlar fahiş. Komisyoncular kazanacağına çiftçimiz kazansın.
Ali Özkan (42-pazarcı/KAYSERİ): Aracılar yüzde 20-30 ortak olup ürünü depoya koyuyor, sonra bize satıyor. Ürün tarladan sofraya 4 el değiştiriyor.
İki aracı devreden çıktığında yüzde 50 ucuzlar.
Aziz Değirmenci (46-işçi/ ADIYAMAN): Belediyeler bu işe el atarsa hem üretici malını hak ettiği fiyata satar, hem pazarcılar hem de biz ucuza sebze meyve alırız.
Mehmet Ali Gürel (68-berber/ İSTANBUL): Bu uygulama alım gücü düşük olan vatandaşı çok rahatlatır. Kendi kafalarına göre zam yapıyorlar. Ekonomide kriz havası yaratmaya çalışıyorlar.

Gıda terörüne karşı 5 ilde hal denetimi

Ticaret Bakanlığı Ankara, Adana, İstanbul, Mersin ve Antalya’daki hallere eş zamanlı denetim gerçekleştirildi. Ticaret Müfettişleri ile İl Ticaret Müdürlükleri koordinasyonunda gerçekleştirilen denetimlerde sebze ve meyve ürün fiyatları mercek altına alındı. Normalin üzerinde fiyat artışları gözlemlenen yerlere idari işlemler başlatılıyor. Ticaret Bakanlığı, 81 il valiliğine talimat göndererek, denetimlerin kapsamını genişletmişti.

Üretici ile tüketici halde buluşacak

Ticaret Bakanlığı meyve-sebze fiyatlarının düşürülmesi için hazırlanan ve Hal Yasası olarak bilinen “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” taslağı netleşmeye başladı.

Taslağın ayrıntıları şöyle:

Laboratuvar, soğuk hava deposu ve elektronik ticaret platformu gibi hizmet tesislerinin de olacağı hallerde sebze ve meyvelerle birlikte, kesme çiçek, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ürünlerinin de alınıp satılabileceği merkezler olarak anonim şirketlerce kurulacak.
İşletmeci yeterli sayı ve nitelikte personel istihdam edecek.

Sebze ve meyvelerin toptan alım, satım ve sevki bakanlık bünyesinde kurulan merkezi kayıt sistemine bildirilecek.

Sisteme bildirilmeyen sebze ve meyveleri satanların, gerek görüldüğü taktirde tahsisleri iptal edilecek.

Sisteme bildirilmeyen alım satım işlemlerine 5 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Üreticiden tüketiciye arz zincirinin kısaltılması amacıyla komisyon faaliyetleri ve sebze ve meyvelerin üzerindeki maliyetin azaltılması amacıyla hal vergisi ve cezalı hal vergisi kaldırılacak.

Üretici örgütlerinin sektörde daha çok yer alması amacıyla imkanlar artırılacak.

Sebze ve meyvelerin toptan satışı üreticiler, üretici örgütleri, ithalatçılar ve halde faaliyet gösteren tüccarlar tarafından yapılacak.

Yatırımcıya hasılat payı alınmaksızın 49 yıla kadar bedelsiz olarak bağımsız ve sürekli nitelikli doğrudan irtifak hakkı tesis edilecek.

Hallerdeki işyerleri üretici, üretici örgütü ve meslek mensuplarına kiralanacak.

Üretici örgütlerine toplam işyeri sayısının yüzde 30’u kadar işyeri ayrılacak.

CNNTURK